______________________________________________________________________
___
__ ___ ___ _ ___ ____ | _| _ _ _ ___
/ _|| || | | || | |_ || |_ | \ | || || |
/ / | | || | | | || | | / / | _| | \| || || | |
_/ / | _|| | | _| || \ / /_ | |_ | |\ || || |
|__/ |_| |___|| | ||_|\_\|____||___| |_| |_||_||_|_|
|___|
_______________________________________________________________________
Piatek, 11.11.1994 ISSN 1067-4020 nr 111
_______________________________________________________________________
W numerze:
NYT Editorial Desk - Giving Poland What It Needs
Wieslaw Wiernicki - Wspomnienia o warszawskich knajpach
Izabela Perry-Rey - Nie zapominajcie o nas
Tadeusz K. Gierymski - Jesien w Minnesocie
Jurek Karczmarczuk - Krolik po nicejsku
Michal Babilas - Kanikula, taka psia gwiazda
_______________________________________________________________________
Zebralo sie nam dzis na nostalgie i wspomnienia, jak Panstwo z pewnoscia
zauwaza po przeczytaniu numeru. Poczatek jednak bedzie inny, bardziej
rozpolitykowany. J.K-ek
________________________________________________________________________
W <> nr 108 ukazal sie dlugi artykul Henry Kissingera na
temat NATO i Rosji, a takze i Polski w zaistnialej po upadku ZSRR
sytuacji geopolitycznej. Dobrze, ze opinie sformulowane przez
Kissingera maja racje bytu i sa wyrazane przez wplywowe osobistosci,
nawet jesli aktualna polityka zagraniczna rzadu USA zmierza po zupelnie
innej linii.
Celem pokazania, jak wyglada ta inna linia, pozwalamy sobie przytoczyc
bez tlumaczenia artykul redakcyjny z <>. Poglady w nim
reprezentowane wydaja sie byc reprezentatywne dla amerykanskich
srodowisk liberalnych, jak rowniez dla kol aktualnie znajdujacych sie
przy sterze amerykanskiej polityki zagranicznej.
Dwa krotkie listy do redakcji nastepujace po artykule przytaczamy jako
ciekawostki. Kazdy moze napisac niezbyt madry list do redakcji dowolnego
czasopisma (prosze zwrocic szczegolna uwage na ostatnie zdanie
pierwszego listu). To, ze jednak redakcja takie listy publikuje, trudno
uznac za przypadek.
Na koniec zas pragnalbym ostrzec osoby probujace doszukac sie korelacji
pomiedzy polityka zagraniczna USA a podzialami partyjnymi w tym kraju,
ze moze to byc zwodnicze. Przypominam sobie Kissingera jako glownego
architekta <>, kierunku zagranicznej polityki administracji
republikanskiej w latach 1969-77. Polityka ta, choc z pewnoscia
prowadzaca do zlagodzenia ryzyka wojny jadrowej, doprowadzila rowniez do
potwierdzenia porzadku jaltanskiego w Europie. Tak przynajmniej byla
rozumiana przez ZSRR, ktory w jej efekcie po raz pierwszy od wojny w
Korei odwazyl sie na naruszenie pozaeuropejskich stref wplywow bedacych
konsekwencja Jalty (ekspedycje w Afryce, Afganistan). Z kolei
administracja demokratyczna Cartera (wraz z jej doradca d.s.
bezpieczenstwa narodowego, Brzezinskim), byla wlasnie ta, ktora
stawiajac problem praw czlowieka pierwszy raz zmusila ZSRR do defensywy
ideologicznej. J.K_ek
<>, October 12, 1994, Editorial Desk.
GIVING POLAND WHAT IT NEEDS
===========================
The Clinton Administration is deciding whether to admit Poland and other
countries in Eastern Europe to NATO, which is tantamount to committing
U.S. troops to their defense. At a recent meeting of NATO ministers,
Volker Ruhe of Germany began a drive to broaden membership in the
alliance, setting off active discussion in Washington. There are
excellent reasons such a commitment should not be made now.
Never mind that Eastern Europe's armies are still largely Soviet-trained
and-equipped and not ready to join NATO. Enlarging NATO would oblige the
U.S. to defend countries mainly threatened by internal disunity and
their own regional rivalries, not Russian resurgence. Furthermore,
expanding NATO now could jeopardize the future of Boris Yeltsin and
fellow reformers in Russia, increasing Eastern European insecurity. Why
run this risk when NATO membership does not meet Poland's most immediate
need, which is political reassurance rather than a military alliance?
It is understandable why Western-oriented Poles wish to join NATO. NATO
for them is Club West. The problem is that most Russians still regard
NATO as a military alliance of the U.S., Germany and others against
Russia. That may change as Western ties with Russia thicken and Russia's
westernizers strengthen their tenuous grip on power. But for now
Russia's extremists can use the bogeyman of NATO against Mr. Yeltsin and
his allies. If NATO is too quick to swallow Poland, the extremists may
swallow Mr. Yeltsin. Poland will be more secure if Russia stays on the
road to reform and out of the hands of vengeful nationalists.
Nor is Poland in any immediate danger. If, despite Western efforts,
Ukraine falls apart, and Russia reverts to aggressive nationalism, it
will be years before Russia can mobilize an army that could threaten
Poland - time enough for the U.S. to forge a firm military alliance.
In the meantime there are ways to tie Poland more closely to the West
without stoking Russian nationalism.
One is admission to the European Union, which would boost Poland's
economy. Another is for NATO to make the most of the Partnership for
Peace with Eastern Europe and Russia, moving beyond technical military
cooperation and joint exercises to foster democratic patterns of
civil-military cooperation. A third is to strengthen the web of
cultural, economic and political contacts between Poland and the West.
Such reassurances will meet Poland's legitimate economic and political
needs without destabilizing a reforming Russia.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
<>, October 17, 1994 p. A16; Ex-Soviet States Need
All-Purpose Union
To the Editor:
In <> (op_ed, Oct. 9), Grigory A. Yavlinsky
tries to please both mainstream Russians and anti-Russian Western
analysts.
Like Mr. Yavlinsky, many Russian and non-Russian former Soviet
citizens support an economic union among some of the former Soviet
republics. At the same time, he argues, without much merit, against
a military and political alliance, even if it is agreed upon by the
involved former Soviet republics.
As long as the North Atlantic Treaty Organization refuses Russian
membership and regional powers like Iran, Turkey and China exist,
there is sound reason for an economic and military union of some
republics. Such an arrangement is certainly more desirable than a
state of confrontation.
An American-dominated NATO has kept a cold peace between Greece and
Turkey. A Russian-dominated union of some former Soviet republics could
be instrumental in bringing peace to the Transcaucasus and Central Asia.
Anti-Russian analysts and well-meaning individuals like Mr. Yavlinsky
ignore Moscow's legitimate security concerns. Throughout history, these
concerns were often - in concert with those of other members in the
Commonwealth of Independent States. A military alliance among members is
a deterrent to future threats from China and the possible return of
reactionary imperial forces in central Europe.
Michael Averko, Malverne, L.I., Oct. 10, 1994
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
<>, Oct. 18 1994; Ferry Sinking Recalls Baltic
Wartime Horror
To the editor:
The sinking of the ferry Estonia is an enormous tragedy, but it is not
"the worst maritime disaster in the modern Baltic history" (front page,
Sept. 29). That occured Jan. 30, 1945, when the German liner Wilhelm
Gustloff was torpedoed and sunk by the Soviet submarine S-13 in the
Baltic as it left Danzig.
It is commonly estimated 7,700 people perished that night, making the
disaster the worst loss of life from the sinking of a single vessel in
recorded history. The Germans on board were fleeing westward from the
advancing Soviet Army in the closing months of World War II.
It's not surprising that the Gustloff is overlooked, for it is yet
another example of our amnesia about the war on the Eastern Front. This
was displayed last summer amind the D-day celebrations, which overstated
the battlefield contribution of the Western Allies to Nazism's end.
As the 50th anniversary of the war's end approaches, we might educate
ourselves about a conflict that saw most of the fighting and casualties
and where the Soviets, by defeating the Germans, won the war in Europe.
Michael Aronson, New York, Oct. 2, 1994
________________________________________________________________________
Przedruk za zezwoleniem Autora. Zdobyl M. B_cz.
Wieslaw Wiernicki
WSPOMNIENIA O WARSZAWSKICH KNAJPACH
===================================
Od Autora:
Czesc pierwsza niniejszej ksiazki oparta jest na wspomnieniach
Wladyslawa Plachcinskiego, wspanialego gawedziarza, milosnika dobrych
knajp. Urodzil sie w 1879 roku, przedsiebiorca budowlany, znakomity
znawca i zbieracz dziel sztuki, glownie malarstwa. Pozostawil po sobie
zapiski i notatki, pamietniki oddajace atmosfere dawnych lat. Czesto
bywal w okresie miedzywojennym w Paryzu, stad w Jego wspomnieniach o
warszawskich knajpach wplataja sie wspomnienia o knajpach paryskich.
Materialy wspomnieniowe Wladyslawa Plachcinskiego udostepnil mi Jego
syn Roman, ktory tak jak jego ojciec Wladek, jak sie zwracal do swego
ojca, takze bardzo lubi dobre knajpy.
Czesc druga oparta jest na moich wspomnieniach, dokumentach i rozmowach
z potomkami wlascicieli warszawskich restauracji i kawiarni, aktorami,
muzykami i innymi osobami, ktore odwiedzaly, lubily i w roznej formie
stykaly sie z knajpami.
Slowo "knajpa" nie ma w tej ksiazce znaczenia pejoratywnego, raczej
odwrotnie - sympatyczne, romantyczne, nostalgiczne i kokieteryjne.
Stefan Jaracz, wybitny aktor i milosnik Bachusa, wodke w roznych
odmianach i gatunkach nazywal po prostu gorzala. Identycznego slownictwa
uzywal nieodzalowany pan Wladyslaw. Nie lubil okreslen zbyt delikatnych,
wyszukanych.
Mam nadzieje, ze wspomnienia o warszawskich knajpach przywioda na pamiec
czesci Czytelnikow tej ksiazki Ich mlodosc i piekna, stara Warszawe,
porownywana kiedys do Paryza czy Wiednia, a innym dadza mozliwosc
spojrzenia na tamte czasy poprzez pryzmat warszawskich knajp.
Czesc I
-------
Cale zycie bardzo lubilem knajpe. Zawarlem z nia znajomosc majac lat
trzynascie.
Gdy mieszkalem na Wislanej, w domu Krzesimowskich, stary zamowil dla
mnie obiady w knajpie ojca mojego kolegi, Jancia Kepinskiego. Pamietam
dobrze ten drewniany budynek parterowy, na rogu Browarnej i Gestej.
Szynczek byl bardzo prymitywny. Do knajpy wchodzilo sie po kilku
schodkach. "Dolek", w ktorym stal budynek, zapewne czasem zalewaly wody
Wisly i dlatego podmurowano go o tych kilka stopni.
W pierwszej izbie byl bufet z najbardziej skromnymi zakaskami i
antalkiem piwa z reczna, mosiezna pompka. Druga izba byla pokojem dla
gosci. Obiad kosztowal tu bardzo tanio.
Najpierw, co mnie zdziwilo, podawano sztukamies. Ja bylem dzieckiem, a
menu, co zrozumiale, ulozone bylo dla doroslych gosci. Pod sztukamies
przeciez mozna bylo, a moze i nalezalo, wypic wiecej gorzaly niz pod
zupe czy rosol. Potem byla zupa, nastepnie tak zwane pol porcji, czyli
pieczyste. Tanio, bo tanio, ale w gruncie rzeczy obiady byly wyjatkowo
podle, obliczone na klientele bez zadnych wymagan. Brudne byly stoly,
talerze, a nawet sztucce. Stolowalem sie tam bardzo krotko.
Pozniej, gdy mialem lat szesnascie (mieszkalem ciagle na Wislanej,
obecnie ks. Siemca), chodzilem co niedziela na targ "Sewerynow". Nazwe
targ wzial od nazwy ulicy, ktora ulice Kopernika (wtedy nazywala sie
Aleksandrya) laczyla z ulica Obozna.
Alei na Skarpie w tym czasie jeszcze nie bylo. Zostala przebita po
wielkiej wojnie, po rozparcelowaniu Dynasow.
Ten coniedzielny targ na Sewerynowie sciagal wielu sprzedajacych,
natomiast nie tak duzo kupujacych. Kupic mozna bylo wszystko - sprzedac
trudniej.
Szewcy mieli tam swoje stoiska z obuwiem, ale tez na miejscu czynili
klientom rozne uslugi, jak podkuwanie obcasow zelaznymi podkowkami, albo
tez robiac drobne przyszczypki. Klient nierzadko zmuszony byl czekac w
jednym bucie na koslawym zydelku.
Przenosne stragany z damska konfekcja, zaopatrywane byly przez
uzdolnione kuchty w rozne fartuchy, kiecki i jaskrawe, perkalowe
bluzki. Przygodni sprzedawcy chodzili po targu z przewieszonymi na
rekach uzywanymi paltami, garniturami, portkami, ktore klienci
przymierzali na miejscu, czasem nawet w rynsztoku, gdy na trotuarze,
pod murem, miejsca byly juz zajete przez innych sprzedajacych.
Obok glownego targu na podworku duzej posesji z oficynami, bez budynku
frontowego, na samym jego srodku byla wielka studnia, pamietajaca
dawne czasy. Cembrowana murem, majaca jeszcze zelazna os do krecenia,
ale bez lancucha i wiadra do czerpania wody, nie byla juz uzywana. Otwor
studni, o diametrze dwoch metrow, zabezpieczony byl drewniana pokrywa z
trzycalowych bali. Na niej wlasnie siadali harmonisci, sprzedajacy swoje
instrumenty. Na tym dziedzincu bowiem odbywal sie targ "na harmonie".
Instrumenty byly wowczas bardzo modne w pewnych sferach.
Na tym podworzu, przed poludniem, panowal nie do opisania harmider.
Klienci, a bylo ich tutaj wielu, probowali instrumenty, wygrywajac, kazdy
na swoja modle, najprzerozniejsze melodie.
Targ na Sewerynowie odwiedzal prawie w kazda niedziele znany mi malarz
pokojowy, pan Wiktor, uznawany zreszta nieslusznie za speca w tym fachu.
Poza malarstwem uprawial takze muzyke, grywajac na harmonii na
chrzcinach i weselach. Amatorom kupna harmonii sluzyl rada, a takze, na
ich zyczenie, proba koncertu za skromna prowizje plus ochlaj.
Targowisko na Sewerynowie, na ktorym mozna bylo kupic najprzerozniejsze
rzeczy, odwiedzala najrozmaitsza klientela. Towar byl ulozony na
plachtach i kolorowych dywanikach: sagany, stare rondle, fajerki,
kielnie, mlotki, cegi, heble, ale takze ksiazki, roczniki tygodnikow,
figurki z gipsu, mosiadzu, brazu, rozne lichtarze - cmentarz rzeczy
martwych. Wprawne oko moglo dostrzec wsrod rupieci takze wartosciowe
przedmioty. Widzialem tam kiedys aktora Rapackiego myszkujacego wsrod
ksiazek. Stary Strzalecki wylowil dwa drewniane globusy z XVI wieku, z
napisem na srodkowej Afryce: "hic sunt leones" [lac. tu sa lwy]. Staly
jakis czas te skarby z dywanika targowego u Strzaleckiego, na gdanskiej
szafie, ale po jakims czasie juz ich nie mial. Sprzedal je, dran, za
granice.
Knajpy na tym targowisku nie bylo, ale kto chcial zjesc, mogl kupic od
przekupek na straganie, przy wejsciu, goraca kiszke i kielbase. Specjaly
te smyrlily sie na brytfannach, umieszczonych na zarzacych sie
drewnianych weglach. Za 6 groszy otrzymywalo sie kawalek goracej kiszki
na widelcu. Bulka kosztowala kopiejke, parka (dwie bulki) 3 grosze.
W kazda niedziele zjadalem, nasadzona na wyszczerbiony widelec, swoja
porcje za 8 groszy. Snilem caly tydzien o tej wspanialej dla mnie
uczcie. To bylo moje owczesne zycie nad stan. <>! [franc. Niech zyje rozpustne zycie!]
O istnieniu tanich kuchni w tym czasie jeszcze nie wiedzialem. Poznalem
je pozniej, gdym zaczal robic, jako praktykant, na rusztowaniu u
Strzaleckiego.
Slowa Chrystusa: "Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et
ego vos restaurabo" - Przyjdzcie do mnie wszyscy, ktorzy pracujecie i
obciazeni jestescie, a ja was wspomoge. Napis ten umieszczony byl na
tympanonie wejscia do kosciola sw. Aleksandra, od strony Nowego Swiatu.
Bywano wiec w lokalach restaurowac sie - i takie bylo pochodzenie
wyrazu "restauracja".
Od czasow Wielkiej Rewolucji Francuskiej datuje sie slawa paryskich
restauracji. Gdy domy arystokracji zostaly zamkniete, "szefowie" kuchni
znalezli sie bez zajecia i bez srodkow do zycia. Nie mieli innego
wyjscia, jak tylko urzadzac sie na wlasny rachunek. Wszyscy oni
prowadzili kuchnie u wysokiej klasy smakoszy. Mieli pelne kwalifikacje
w robieniu najwykwintniejszych potraw. Pootwierali wlasne interesy.
Nowy kurs przyciagnal do nich deputowanych, urzednikow, wojskowych,
ktorzy zainstalowani w skromnych, przydzielonych im kwaterach
zmuszeni byli stolowac sie w restauracjach. Szefowie musieli zadowolic
liczna klientele przybyla ze wszystkich stron Francji. Wlasciciele
restauracji musieli zastosowac sie do wszystkich gustow i kieszeni
swoich licznych gosci.
Franciszek Galinski w "Gawedach o Warszawie" wspomina o dawnych
gospodach, "loszkach" i restauracjach.
Na ogol zarowno gospody, winiarnie i traktyjernie warszawskie przez
dlugi czas utrzymywali niemal wylacznie cudzoziemcy.
W kamienicy ksiazat Mazowieckich istniala od 1766 roku traktyjernia
francuska niejakiego Quellusa. Oglaszal on w gazetach swe obiady zlozone
z wielu potraw, podawanych na srebrze, po pol dukata od osoby. "Gazeta
Warszawska" owczesna wymienia, ze "Pan Quellus nie przyjmuje, chyba
tylko dystyngowane osoby".
Obok domu ksiazat Mazowieckich na Starym Miescie miescila sie prastara,
slynna, setki razy opisywana, winiarnia Fukiera.
Byly tam zawsze dobre wina, glownie wegierskie, takze miody, ktore
sprzedawano na lampki, male szklanki, zwane takze angielkami, w Krakowie
literatkami, a u nas, na Woli, po prostu mikadkiem.
Wielki ruch panowal tam przed swietami, gdy zaopatrywano sie w wina i
miody. Normalnie w tej winiarni panowala cisza, ale na swieconym,
niegdys, musiala stac flaszka wina i miodu - taka byla tradycja. I to
polska tradycja.
W Wielki Piatek, po Grobach, bylo tam pelno. Do miejscowego personelu:
dwoch subiektow i czlowieka do sprzatania, musiano donajmowac kelnerow
do obslugi gosci zajmujacych stoliki. Pito na miejscu i kupowano na
wynos. Podnajeci ludzie wynosili koszami wino do klientow. Wszystko to
minelo bezpowrotnie, a dzis trudno sobie wyobrazic, ze tak niegdys bylo.
Pamietam jeszcze starego Henryka Fukiera, ojca Henryka. Byl to starszy
pan, chudy, z brodka <> Napoleon III. Potrafil siedziec w swym
lokalu caly dzien bez ruchu przy butelce wegierskiego wina.
Syn jego, Henryk, wyprowadzal swoj rod od baronow Fuggerow z Augsburga i
zachorowal na arystokrate. Po wybuchu Niepodleglej Polski zabawil sie w
agitacje polityczna. Zdaje sie marzyl o wprowadzeniu krola. Pozyczal
dolary (w markowych czasach) na wysoki procent. Kiedys jego subiekt
pytal mnie, czy znam moze kogos, kto moze pozyczyc dolary na 3, a nawet
na 4 procent miesiecznie.
Okolo 1925 roku Henryk Fukier ocucil sie bankrutem. Oplatal go niejaki
Krzeminski, ohydny typ, i po prostu wyzul go z majatku.
W przebudowanym mieszkaniu Fukiera, na pierwszym pietrze, zabytkowym, ze
scianami malowanymi w pejzaze, w guscie XVIII wieku - z epoki, urzadzil
tenze Krzeminski wytworna i bardzo droga restauracje, z orkiestra
wegierskich Cyganow. Do wina byl specjalny piwniczny, w zielonym
fartuchu, ze srebrnym kubkiem u pasa. Wyjasnial on zaintrygowanym ta
maskarada gosciom francuski wyraz <> (piwniczy) i twierdzil,
ze tak jest w kazdej wytwornej restauracji paryskiej.
Nowy wladca Fukiera, Krzeminski, ktory wmawial gosciom rozne bujdy, a
podawal im podle wino za drogie pieniadze, mial coraz wiecej z tego
powodu klopotow. Trzezwi nie dawali sie nabierac, a zalanym i tak bylo
wszystko jedno, co pija.
Za rzadow Krzeminskiego slawa dobrych win u Fukiera sie skonczyla, gdyz
kupowal on tanie wina francuskie od importerow i sprzedawal je za wysoka
cene.
Kiedys, pamietam, okolo dwunastej w nocy przyszedl do Fukiera Wieniawa
Dlugoszowski, w mundurze generala, ze swoim towarzystwem.
Sala byla rozbawiona. Pijane damy zaczely krzyczec do niego, aby im
zaspiewal "Sambre i Moze", slynna piosenke francuska z czasow wielkiej
wojny. Wieniawie sie to nie podobalo i natychmiast wyszedl z calym
towarzystwem.
Szla ta knajpa jakis czas renoma winiarni Fukiera. Wreszcie Bank
Gospodarstwa Krajowego, gdzie sie Krzeminski powaznie zadluzyl, zdaje mi
sie na 700 tysiecy zlotych, caly ten interes: dom, piwnice i majatek
ziemski, wystawil na licytacje. Knajpe zamknieto.
Podczas bombardowania Warszawy w 1939 roku podworze silnie ucierpialo
od pociskow. Wyslany przez B.G.K. zlozylem swoj projekt zabezpieczenia
murow, odkladajac gruntowny remont domu na czas po zakonczeniu wojny.
Niemcy, po wejsciu do Warszawy, natychmiast zaopiekowali sie piwnica i
wszystkie trunki wywiezli.
W Powstanie dom, jak i cala Starowke, zbombardowano i zniszczono
doszczetnie. W roku 1950 front domu Fukiera zostal odbudowany w stanie
surowym. Obok kamienicy ksiazat Mazowieckich, z frontonem wychylonym na
zewnatrz, jest podstemplowany. Projektuja odbudowac Rynek. Moze to sie
uda? Zobaczymy...
Fukier w Prezydium Rady Ministrow zajmuje sie urzadzaniem oficjalnych
przyjec w randze, jak gdyby, <>. Ale jest zawsze
wytworny i znosi obecny swoj los z godnoscia. Ostatnio widzialem go w
Wilanowie. Urzadzal jakis bankiet. Moze to i dobra robota. Choc nie na
swoim.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Dopisek Biograficzny: Wieslaw Wiernicki jest pisarzem, ktory
zadebiutowal pozno w swoim zyciu, w polowie swego szostego krzyzyka.
Uzyskal nagrode na konkursie dramaturgicznym Festiwalu Sztuk
Wspolczesnych, Wroclaw 1986 za sztuke <>, jego druga
sztuka <> zostala nagrodzona na konkursie dramaturgicznym
Teatru Rozmaitosci w 1988 r. Sztuke te wystawila Telewizja Polska 1
wrzesnia 1991 r, jako ze akcja dzieje sie pamietnego 1 wrzesnia 1939.
Wieslaw Wiernicki napisal wiele opowiadan drukowanych w czasopismach
krajowych i zagranicznych (polskojezycznych, polonijnych, sam jednym z
nich sie zajmowalem), jest takze autorem sentymentalnych wierszy,
piosenek i wspomnien. Jego styl charakteryzuje elegancja; nie unika on
jednak potocznosci srodkow wyrazu. Wszystkie jego teksty tchna cieplem i
autentyzmem. Autor mieszka w Warszawie, podrozuje czasem do swoich
dzieci w Kanadzie, oby pisal jak najwiecej. Mirek B_cz.
________________________________________________________________________
<>, pazdziernik 1994. Rzadko korzystamy z prasy polonijnej,
jest ona na ogol wtorna, a czasami srednio obiektywna. <> jest
wydawanym w Paryzu miesiecznikiem dwujezycznym, ktorego stac na wlasne
opracowania, ktory charakteryzuje sie nienajgorsza polszczyzna (i
francuszczyzna) i ktory mi sie w ogole podoba. Przepisalem wiec ponizszy
tekst, ktory jest raczej osobista impresja autorki niz zbiorem
informacji. Jest to impresja niedzisiejsza, pachnaca nieco starym kurzem
przedwojennego dworku, ba, palacu magnackiego! gdyz autorka interesowala
sie glownie sladami przodkow i dawnych posiadlosci Branickich i
Potockich. Moze to niektorych zdenerwowac, reportaz wydaje sie
pozbawiony checi zrozumienia tego, co sie dzialo przez ostatnie 75 lat,
ale wydaje mi sie on ciekawy, gdyz dyskusje o Polakach w Kazachstanie
powoduja, ze czasami zapominamy o blizszych regionach, w ktorych pamiec
jest jedynym bogactwem przekazywanym dziedzicom. A zreszta, drukowalismy
tutaj rozne travelogi rodakow, ktorzy odwiedzali Nowa Polske i dziwowali
sie hamburgerniom. No to spojrzcie na tereny, ktorych pewnie nigdy nie
zwiedzicie.
A pisze te slowa w dniu, w ktorym krolowa Elzbieta zwiedza pradawna
stolice carow, gdy rosyjscy rojalisci dumnie paraduja, a kozaccy atamani
preza sie i pija z czar olbrzymich, gdy panna o nazwisku Bagration
wywiadow udziela i gdy serca wszystkim rosna. Moze wroci nasz batiuszka
samodzierzawny... Tylko czy potomkowie Potockich wroca aby na swoje? Czy
moze odwrotnie? J.K_uk
Izabela Perry-Rey
NIE ZAPOMINAJCIE O NAS
======================
Z Kijowa do Lwowa mamy do przebycia autokarem 2500 km. Przejezdzajac
przez region Kijowa zostajemy podjeci przez Pana M. Stefanowicza,
przewodniczacego Unii Polskiej w tym miescie. Oficjalnie Unia liczy
10000 czlonkow, jest to liczba mniejsza niz w rzeczywistosci; liczni sa
ci, ktorzy przez dlugie lata zmuszeni byli do ukrywania swojej
narodowosci. Wiele jest tu organizacji polskich, lecz brakuje im
koordynacji, a to mimo istnienia Gazety Kijowskiej, organu prasowego
wydawanego w jezyku polskim. Kontakty z Polska i z Polonia sa dla nich
nieodzowne.
W Zytomierzu zaskoczeni jestesmy odkryciem w Muzeum Diecezjalnym
portretow rodzinnych, miedzy innymi: pani Komorowskiej, pani Jadwigi
Bninskiej i jej dzieci, ksiezniczki Izabeli Lubomirskiej oraz jej corki
ksiezniczki Potockiej. Lezace o 80 km na zachod od Kijowa, miasto to
jest najwiekszym polskim centrum w regionie: zyje tu trzydziesci tysiecy
osob. Przed katedra olbrzymi tlum formuje procesje, a spiewy rozlegaja
sie ze wszystkich stron; bardzo wzruszeni przylaczamy sie do choru. Bylo
to swieto Bozego Ciala.
Jestesmy swiadkami odrodzenia duchowego i to niezaleznie od wyznania:
prawoslawnego, unickiego, katolickiego... Dowiadujemy sie, ze te
wspolnoty najwiecej ucierpialy w latach 70-tych, za czasow Chruszczowa i
Brezniewa. Miejsca kultu, najczesciej przeksztalcone na swiatynie
ateizmu, odnajduja swoje pierwotne przeznaczenie; wszedzie widac
koscioly w trakcie remontow, ktore sa mozliwe dzieki skladkom miejscowej
ludnosci, a takze pomocy nadchodzacej z zagranicy.
W Berdyczowie, slynacym do 1917 roku z pielgrzymek, odkrywamy monastyr z
XII wieku, bardzo zniszczony, poddawany wlasnie skromnej renowacji.
Tutaj osiedlily sie od niedawna trzy mlode zakonnice przybyle z Polski.
Towarzyszy im ksiadz, ktory ma co robic z 10 000 parafian.
Tutaj starsza kobieta opowiada mi ile wycierpieli Polacy pozostajacy na
Ukrainie: rozstrzeliwania, wysiedlania, opresje. Zadna rodzina nie
zostala oszczedzona. W jej opowiadaniu - ktore pozostanie na dlugo w
mojej pamieci - powracaja jak refren te slowa: "Nie zapominajcie o nas".
Kosciol odgrywa niezwykle wazna role wobec kolonii polskiej, zwlaszcza w
nauczaniu jezyka poprzez lekcje katechizmu. Odrodzenie duchowe ma
rowniez swoje ciemne strony. Poszczegolne wyznania bija sie miedzy soba
o odzyskanie dawnych miejsc kultu.
Opuszczajac Zytomierz, skrecamy w strone Wierzchowni, gdzie na pustkowiu
odkrywamy z zachwytem przesliczny, rozowy palacyk, otoczony pierscieniem
zieleni. Pochodzacy z XVII wieku, w stylu neoklasycznym, znajduje sie
dzis w doskonalym stanie. Nalezal niegdys do Eweliny Hanskiej, malzonki
Balzaka, ktorego popiersie ozdabia jedna z fasad. Ich slub odbyl sie w
kosciele swietej Barbary w Berdyczowie.
Docieramy nareszcie do Bialej Cerkwi, dawnej siedziby Branickich. Tu, w
koncu XVIII wieku, Hetman Branicki utworzyl za pomoca niemieckiego
ogrodnika romantyczny park nad brzegami rzeki Ros. I, rzecz oryginalna w
tamtej epoce, zadecydowal postawic raczej kilka budynkow mieszkalnych
oraz "zabawowych" zamiast palacu. Posiadlosc ta, Aleksandria, nosi imie
jego malzonki, z domu Engelhart, siostrzenicy Potemkina. Pozostala ona w
rekach tej samej rodziny az do 1917 roku. Dzis park jest udostepniony
zwiedzajacym.
Nie uprzedzajac nikogo o naszym przybyciu, wyruszylismy na odkrycie
posiadlosci z pomoca kilku pozolklych fotografii i tysiacem rodzinnych
anegdot w pamieci. Rozpoznalismy po kolei a to chinski mostek, a to
slawna Swiatynie Echa, przed ktora odbywaly sie koncerty. Jeszcze dalej
- antyczne ruiny nad jeziorem otoczonym dwustuletnimi drzewami - calosc
tworzaca niezwykle romantyczna atmosfere.
Z budynkow mieszkalnych nie zostalo nic. Zburzono je podczas rewolucji.
Dyrekcja pozwala na zebranie kilku znalezionych cegiel z herbem
Branickich. Kierowca autobusu nasmiewal sie z nas: "Ci durni Polacy
przywoza cegly z podrozy".
W kosciele, zamienionym w galerie sztuki fotografujemy tablice nagrobna
naszej rodziny. W pobliskiej cerkwi pochylamy sie nad grobem Aleksandry
Branickiej. Dowiadujemy sie o profanacji tego grobu w 1960 roku i o tym
jak bedaca tego swiadkiem staruszeczka, zawinela do przescieradla
rozrzucone szczatki i wlozyla je ponownie do krypty.
Po opuszczeniu ze scisnietym sercem Bialej Cerkwi, ruszamy sladem
posiadlosci rodziny Potockich: w Tulczynie odnajdujemy, ku naszemu
zaskoczeniu, olbrzymi palac w trakcie odnawiania; nastepnie Niemirow,
przeksztalcony dzisiaj na sanatorium; Peczara, po ktorej ostala sie
tylko kaplica zbudowana przez architekta Horodeckiego, a na koncu -
Antoniny, gdzie zyli az do 1917 moi dziadkowie, Helena i Jozef Potoccy.
Z ich posiadlosci zachowaly sie tylko stajnie.
Czujemy sie jak badacze w poszukiwaniu przeszlosci wlasnej rodziny:
pelni entuzjazmu lecz z sercem scisnietym przez emocje i przepelnionym
glebokim szacunkiem.
Po nocy spedzonej w Seminarium w Grodku, pograzamy sie na dobre w
historii, zwiedzajac twierdze w Chocimiu, u ktorej stop przetacza sie
majestatycznie nieobjety wzrokiem Dniepr. Bedaca przyczolkiem armii
tureckiej w walce przeciwko wojskom polskim, zdobyta najpierw przez
Zolkiewskiego, nastepnie przez jego wnuka, krola Jana Sobieskiego,
twierdza ta byla sceneria wielu slawnych bitw.
Nasz przewodnik zauwaza, iz twierdza tak licznie odwiedzana przez
turystow w czasach komunizmu, dzis swieci pustkami, jak wiele innych
obiektow historycznych. Nieukonczone remonty, brak srodkow na ich
kontynuacje, zdezorganizowana administracja panstwowa oraz obecnosc
mafii przyczynily sie do odstraszenia turystow, z ktorych niewielu
wyjezdza poza Kijow.
Okolo 30 km na polnoc od Chocimia oczarowuje nas inne znane miejsce,
ktorego historia siega czasow cywilizacji rzymskiej: Kamieniec Podolski
rozslawiony przez trylogie H. Sienkiewicza. W koncu XVII wieku, bedacy w
jego posiadaniu Turcy przeksztalcili katedre w meczet i wzniesli w jego
poblizu minaret. Ustepujac nastepnie Polakom, wymogli zachowanie
minaretu. Warunek ten zostal spelniony, lecz z jednym wyjatkiem: Polacy
umiescili na szczycie minaretu figure Niepokalanej, ktorej stopy
spoczywaja na polksiezycu tureckim. Na widok tego niezwyklego
przemieszania symboli, kilka glosow w naszej grupie zaintonowalo dawna
kantyczke:
"Ksiezyc swe ogniste rogi
Sklonil pod te swiete nogi.
Gwiazdy wszystkie asystuja
Bo krolowa w niebie czuja
Nad soba".
Podroz w przeszlosc na przelaj niezmierzonych stepow ukrainskich okazala
sie zgubna dla naszego autokaru; do Wolynia dowiozly nas samochody
uzyczone przez diecezje kamieniecka.
W Wolyniu Gora Bony Sforzy i jej ruiny goruja nadal nad miastem, ktore
bylo aktywnym centrum kulturalnym pod koniec XIX wieku. Miasto slynace z
gimnazjum zbudowanego przez Czackiego, bylo rowniez miejscem urodzenia
Juliusza Slowackiego.
Pejzaze w tym regionie uderzaja swoja niezwykloscia. Na rozleglej
rowninie ukazuja sie pojedyncze gory, oddalone od siebie jak gdyby
zostaly zgubione przez jakiegos olbrzyma. Wlasnie na szczycie jednej z
nich po ukazaniu sie Matki Boskiej, Dominikanie pobudowali w XVII wieku
monaster noszacy nazwe: Podkamien. W 1943 roku Polacy zamieszkujacy
region zostali wylapani i powrzucani do glebokich studni. Miejsce to
bedace celem pielgrzymek armii polskiej, zostalo dzisiaj przeksztalcone
w azyl psychiatryczny, wzbudzajacy litosc z powodu swojego osamotnienia
i oddalenia. Otrzymujemy zgode na zwiedzenie wnetrza monasteru;
rozpoznajemy tam Kolumne Konfederacji Barskiej, wzniesiona przez
Ledochowskiego. W kaplicy Swietej Dominiki, otwartej na osciez, opieraja
sie jeszcze czasowi freski Falkoniego.
Nasza przygoda ukrainska dobiega konca i Lwow, bedacy ostatnim etapem
naszej podrozy, wciaga nas w tryby swojego zycia, jakby cudem ocalalego
z pogromow wieku. Ukraina rozpoczyna budowac nowy etap swojej historii.
Sytuacja materialna kraju jest bardzo trudna: pensja rencisty wynosi 3
dolary, przecietna placa 10 dolarow. Lecz dla Polonii ukrainskiej
najwazniejsza potrzeba sa kontakty z nami - a wiec nie pozostawiajmy ich
dluzej w przekonaniu, ze sa zapomnieni i opuszczeni.
Izabela Perry-Rey przy wspolpracy Marii Stadnickiej
________________________________________________________________________
Tadeusz K. Gierymski
JESIEN W MINNESOCIE
===================
U nas tylko zima jest dluga. Nasze lato czesto nawet jeszcze w czerwcu
jest niesmiale. Wstydliwie przychodzi do nas, najpierw tylko cieplejszym
dniem, by znow schowac sie gdzies na poludniu. Zbiera tam odwage i nagle
wybucha nam w calej swej pelni.
A jesien? Zapowiada sie juz pod koniec sierpnia chlodem ranka,
rdzewiejacym obwodem paproci, migotem zlota w lisciu korony drzew,
wysychajaca garscia trawy na lakach i szuwarow na bagnach.
Pastelowymi najpierw ale coraz bardziej zywymi kolorami maluje krzewy,
az w koncu klony goreja czerwienia jak pochodnie, mienia sie lasy i
zagajniki zlotem, purpura i miedzia, a przyrzeczny dziki ryz zrzuca
zielona i zolta szate wdziewa.
Pelny jest spichlerz natury; wiewiorki pracowicie gromadza na zime
zoledzie, tna brzozy bobry i wzmacniaja ich galeziami swe zeremia i
tamy. Zbieraja sie ptaki przelotne, szybuja, wypelniaja szarzejace
niebo, klucza nad bagnami i jeziorami w corocznym rytuale. Coraz
niespokojniej bija ich skrzydla, coraz bardziej intensywny ich ped, az
ktoregos dnia nie kresla juz swych szlakow na naszym niebie - odlecialy.
Wyspe moja coraz czesciej otaczaja opary i mgly, stala lsni woda, zimne
wiatry karbuja jej powierzchnie, snuja sie nad nia dymy kominkow, a
powietrze przesyca atawistycznie bliski i drogi aromat palacego sie
drzewa. Jesien.
Lubie bardzo rytm i skladnie ponizszego wiersza, podziele sie wiec nim z
Wami. Dla nie znajacych niemieckiego ofiaruje swoj przeklad, o
wyrozumialosc proszac.
Herbsttag
---------
Herr - est ist Zeit. Der Sommer war sehr gross.
Leg deinen Schatten auf die Sonnenuhren,
und auf den Fluren lass die Winde los.
Befiehl den letzten Fruechten voll zu sein;
gib ihnen noch zwei suedlichere Tage,
draenge sie zur Vollendung hin und jage
die letzte Suesse in den schweren Wein.
Wer jetz kein Haus hat, baut sich keines mehr.
Wer jetz allein ist, wird es lange bleiben,
wird wachen, lesen, lange Briefe schreiben
und wird in den Alleen hin und her
unruhig wandern, wenn die Blaetter treiben.
Rainer Maria Rilke
Dzien jesienny
--------------
Boze: juz czas. Swietne bylo lato.
Cieniem twym otul sloneczne zegary,
po polach daj szalec wiatrom.
Napelnic kaz sie ostatnim owocom;
niech je poludnia tchem jeszcze dwa dni owina,
niech sie dopelnia, i, z twoja pomoca,
ostatnia slodycz wsaczy w ciezkie wino.
Kto teraz domu nie ma, juz go miec nie bedzie.
Kto jest teraz samotny, pozostanie sam,
by czuwac, czytac, dlugie listy pisac,
w alejach niespokojnie tu i tam
blakac sie w wietrznym lisci pedzie.
Tlumaczenie: tkg
________________________________________________________________________
Z cyklu <>
Jurek Karczmarczuk
KROLIK PO NICEJSKU
==================
Gdy bylem tzw. pacholeciem, jadalismy czasami w domu krolika. Potem
przestalem. Znalezlismy sie w kraju tropikalnym, gdzie kroliki jadane
byly rzadko, ale pewna role odegral takze fakt, ze dotarl do mojej
swiadomosci fakt, iz to smaczne cos, nabijane na widelec, to bylo to
samo cos, co smiesznie ruszalo nosem w komorce, a przemiane jednej formy
w druga zapoczatkowywal moj osobisty dziadek przy pomocy okutej lagi...
To tyle tytulem dodania apetytu. Ale, w koncu jestesmy przyzwyczajemi.
Krolik we Francji przez jednych jest jadany czesto, przez innych wcale.
Mozna go traktowac jak drob. Znakomity jest wariant <>
przyrzadzony na kroliku a nie na kogucie. Mozna zamiast burgunda wlac
sporo ciezkiego bordeaux, sos na tym skorzysta. Przepisow na potrawke
jest zreszta dziesiatki. Mozna go smazyc, piec, faszerowac. Bardzo
interesujacy jest slaski przepis na <> ze slonina i ziemniakami
(nie na kazda watrobe). A mozna go tez nadziewac kasza gryczana. Albo
zrobic na dziko, <> zajac. Sa tez przepisy bardziej dietetyczne,
godne ze wszech miar wyprobowania, gdyz mieso krolika jest lekkostrawne
i pozbawione cholesterolu.
No wiec dzisiaj dla odmiany przepis poludniowy, zwany krolikiem po
nicejsku. Wedlug moich znajomych ma on wspolnego tyle z Nicea, co
kielbasa krakowska z hejnalem, rownie dobrze moglby sie zwac
neapolitanskim, ale polecam, sprawdzony i wlasciwie bardzo prosty.
Dla czterech osob nalezy wybrac krolika roslego, ok. 1.5 kilograma. Do
tego bedzie trzeba ok. pol szklanki oleju, dwie lub trzy duze cebule,
kilogram pomidorow, albo tylez przecieru ze swiezych pomidorow (zaden
koncentrat!!), kilka zabkow czosnku, zielenina: pietruszka, liscie
selera, tymianek itp., duza szklanka, albo nieco wiecej bialego wina,
jedna cytryna, sol, pieprz itp. I jeszcze kilka(nascie) dekagramow
malych czarnych oliwek nicejskich (<>), ktore z powodzeniem
mozna zastapic innymi, polecam greckie.
Pokroic krolika na dosc niewielkie kawalki i przyrumienic je na oleju ze
wszystkich stron. Nie zalowac oleju, krolik nie powinien sie przypalic.
Wyjac z oleju, w ktorym usmazyc cebule pokrajana w plasterki.
Do cebuli i oleju dodac obrane ze skorki pomidory, jesli ducha starczy,
to pozbawione pestek. Dlatego polecam przecier ze swiezych pomidorow.
Dodac rozgnieciony czosnek i zielenine. Polac winem i gotowac odkryte
przez ok. 10 minut, winno nieco zgestniec. Wino winno byc wytrawne,
polecaja tutaj biale Cttes de Provence, ale strzelac sie o takie
szczegoly nie nalezy.
Wlozyc krolika, przykryc sosem i gotowac na wolnym ogniu niecale pol
godziny. Wtedy dodac sok z jednej cytryny oraz oliwki, i podusic jeszcze
10 minut.
Ogrzac polmisek, wylozyc i podawac posypane zielona pietruszka. Podac do
tego swieze tagliatelle, ewentualnie rizotto z szafranem.
Jakies aromatyczne biale wino bardzo korzystnie wplynie na caloksztalt.
Pasuja do tego wina poludniowe, np. biale bordeaux, ktore mozna pic do
tego krolika niekoniecznie mocno schlodzone, ewentualnie delikatne wina
rozowe, jak Cabernet d'Anjou (z tym ze to ostatnie, to jest moj osobisty
fiol, wiec polecam je do prawie wszystkiego i z gory ostrzegam, ze <>.)
Jak wszystkie potrawy z czarnymi oliwkami, tak i ta wymaga pewnej
tolerancji smakowej. W razie watpliwosci, zastapic je zielonymi.
Ponadto, jak kazdy wie, czarne oliwki sprzedaje sie z pestkami, a ich
drelowanie jest po prostu straszne, wiec wrzuca sie je do garnka cale.
Miec pod reka telefon do pogotowia, jesli ktorys z biesiadnikow zamierza
sie udlawic.
Smacznego. W jednym z nastepnych odcinku: bigos na ostrygach. No,
prawie...
________________________________________________________________________
Obiecane remanenty z wakacji.
Michal Babilas
KANIKULA - TAKA PSIA GWIAZDA
============================
Mili Panstwo,
W szczycie sezonu ogorkowego, w Kaliszu, miescie wojewodzkim w
srodkowej Polsce, zdarzyla sie rzecz nastepujaca:
Pan X mial psa - kundla. Czworonoznym przyjacielem pana Y byla wyzlica
szorstkowlosa. Pan Y byl zapalonym mysliwym, a wyzlica, oprocz
gonienia, weszenia i tropienia, ameliorowala rowniez budzet domowy
panstwa Y, regularnie rodzac szczeniaki, pochodzace ze starannnie
zaplanowanych malzenstw. Razu pewnego, pan Y przyuwazyl psa sasiada
(czyli pana X) in flagranti ze swoja suka. W przyplywie wzburzenia
umiescil przy pomocy sztucera (ktorego - jak pamietamy - byl legalnym
uzytkownikiem) garsc srutu w psie pana X, czym skutecznie zerwal
zareczyny. Oddzielenia psa od srutu (bo psy od siebie oddzielily sie juz
uprzednio) podjal sie jeden z kaliskich weterynarzy. Pan X wystapil na
droge sadowa przeciwko panu Y celem uzyskania zwrotu kosztow uzdatniania
swojego psa (kwota 350 tys. zl).
Pewnikiem sie Panstwo dziwicie niepomiernie, skad Wasz korespondent to
wszystko wie. Ano wie, bo czyta gazety. Lokalny dodatek pewnej bardzo
powaznej gazety ogolnopolskiej uczynil z tej historii <> na
pierwsza strone. Szczerze mowiac, nic juz oprocz psiej story na
pierwszej stronie sie nie zmiescilo. Oprocz bowiem informacji "netto",
znalazlo sie tam miejsce na komentarz redakcyjny, wywiad z panem X,
wypowiedz pana Y, opinie weterynarza, wywiad srodowiskowy (czyli
sasiedzi panow X i Y o calej sprawie), wypowiedz prawnika oraz
lamentacje pani z Towarzystwa Opieki nad Zwierzetami. Brakowalo jeszcze
tylko wypowiedzi obu zainteresowanych psow.
Inne psie tematy ubieglego lata: bullteriery pogryzly, ze skutkiem
nieomal smiertelnym, dziecko (zaraz sie po wszelakich redakcjach - sam
bylem swiadkiem - rozdzwonil deszcz telefonow: "a gdzie mozna takie psy
kupic?"), a przez ekrany polskich kin przegalopowalo triumfalnie
filmidlo "Psy 2 - Ostatnia krew" (bez komentarza).
I jeszcze jedna historia. Miedzy Plockiem a Warszawa pewien drwal ujrzal
na skraju lasu dwa lwy. Ziemia Plocka znana jest z tego, ze od czasu do
czasu wydaje na swiat przerozne fenomeny przyrodnicze i dziwy natury
(ze wspomne chociazby o premierze Pawlaku), wiec wezwani policjanci do
opowiesci o lwach odniesli sie z pelnym zrozumieniem. Drwal dmuchnal w
co trzeba, a ze akurat przypadkiem byl trzezwy, uwiarygodnilo to tylko
cala opowiesc. Podczas czynnosci operacyjnych policja zabezpieczyla
odciski lap. Sprowadzony ekspert zastrzegl sie, co prawda, ze lwa to on
widzial dawno temu, i to w dodatku w telewizorze, ale odciski mu nie
pasuja do niczego, wiec moga byc i lwie.
Sprawa zrobila sie powazna. Okoliczni wloscianie zabarykadowali sie w
swoich obejsciach, wykupiwszy uprzednio make i cukier z sieci sklepow
GS. Z czelusci telewizora wylonil sie zoolog dyplomowany, ktory
pocieszal, ze w zimie lwy i tak zmarzna i zdechna, wiec najlepiej
przeczekac. I tylko wydawnictwo "rebis" zacieralo rece, bo trafilo ze
<> Whartona (tyt. oryg. <>) w sam srodek lwiej histerii.
Policja tymczasem nie zasypiala gruszek w popiele. Pierwszym podejrzanym
byl plocki ogrod zoologiczny. Dyrektor tej instytucji wyjasnil jednak
uprzejmie, ze lwa, owszem, posiada na stanie, ale w kondycji raczej
kiepskiej, a w kazdym badz razie nie predestynujacej go do odbywania tak
dalekich spacerow. Policja i dziennikarze na slowo nie uwierzyli i lwa
obejrzeli. Lew akurat spal, znakow zycia nie dawal, i na podejrzanego
sie zdecydowanie nie nadawal.
No i klops - zupelnie nie bylo wiadomo, co ze sprawa zrobic (bo i cyrk
zaden po okolicy nie wojazowal). Na szczescie jest w Polsce magiczne
slowo - wytrych, ktorym juz od ponad pol wieku tlumaczyc mozna tutaj
wiele, jesli nie wszystko. Slowo - zaklecie brzmi: Ruskie. Telewizor
zaraz powiedzial, ze lwy najpewniej przywiezli Ruskie. A ze nie mogli
sprzedac, to wypuscili. Zaraz tez wywiadowca telewizyjny (perszeron ze
stajni Walendziaka) pobiegl z kamera lansardowac sie przed naczelnikiem
od pilnowania granic i pytac, czy nie stwierdzono aby wzmozonego importu
lwow przez wschodnia granice. Naczelnik nie stwierdzil, ale sie
publicznie przyznal do niejakiej bezradnosci ("Wie pan, z Ruskimi to
nigdy nic nie wiadomo"). Slusznie, mogli przeciez przywiezc w czesciach
i zmontowac na miejscu.
Niestety, nastepnego dnia pojawila sie w telewizorze pewna przestraszona
pani, ktora okazala sie byc wlascicielka pary dorodnych owczarkow
kaukaskich i wyjasnila cale nieporozumienie. Dla formalnosci
sprowadzono rzeczonego drwala, ktory niezawodnie rozpoznal "lwy" ("A
jusci, panie redachtorze, dyc takie samiusienkie byly"), i w ten sposob
to sie skonczylo. <>.
Teraz nikt juz nic nie pisze o lwach, psach i innych atrakcyjnych
tematach. Obecnie ze szpalt, ekranow i glosnikow atakuje mnie dziecko
napoczete, strategia dla Polski, obrazony przeor i wielu smutnych, a nad
podziw gadatliwych panow, dla zrozumienia ktorych mam mozg o dwa numery
za maly. Ale nic to, ja mam czas, ja poczekam. Aby do lata. A wtedy znow
zacznie sie moj miodowy miesiac ("Inwazja Eskimosow na Kielecczyznie",
"Lewitacje uzdrawiacza w Elblagu", "Kobieta z broda porywa emerytki w
Walbrzyskim", "Wnuk Adolfa Hitlera odnaleziony w Bialymstoku", itp.).
kanikula - (lac. canicula - dosl. piesek, okreslenie
Syriusza, najjasniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze
Psa Wiekszego) - okres, w ktorym slonce znajduje
sie w gwiazdozbiorze Psa: 22 czerwca - 23 sierpnia;
przenosnie: wakacje.
_________________________________________________________________________
Redakcja "Spojrzen": spojrz@k-vector.chem.washington.edu, oraz
spojrz@univ-caen.fr
Adresy redaktorow: krzystek@k-vector.chem.washington.edu (Jurek Krzystek)
karczma@univ-caen.fr (Jurek Karczmarczuk)
Stale wspolpracuja: mickey@ruby.poz.edu.pl (Michal Babilas)
bielewcz@uwpg02.uwinnipeg.ca (Mirek Bielewicz)
zbigniew@engin.umich.edu (Zbigniew J. Pasek)
Copyright (C) by Jurek Krzystek (1994). Copyright dotyczy wylacznie
tekstow oryginalnych i jest z przyjemnoscia udzielane pod warunkiem
zacytowania zrodla i uzyskania zgody autora danego tekstu.
Poglady autorow tekstow niekoniecznie sa zbiezne z pogladami redakcji.
Numery archiwalne dostepne przez anonymous FTP z adresu:
k-vector.chem.washington.edu, IP # 128.95.172.153. Tamze wersja
PostScriptowa "Spojrzen".
_____________________________koniec numeru 111___________________________